Σύμφυτο ή Μανδραγόρας;

Σύμφυτο λεπτομέρεια

Κάθε φορά που αναρτούμε πληροφορίες σχετικές με φυτά, θα έχετε προσέξει πως στο τέλος επαναλαμβάνουμε πάντα αυτό:Οι πληροφορίες που παρέχονται εδώ είναι μόνο για ενημερωτικούς λόγους. Δεν είναι ασφαλές  να συλλέγουμε από τη φύση φυτά που γνωρίζουμε μόνο από εικόνες, κ.τ.λ.
Πολλοί μπορεί να πιστεύουν πως το αναφέρουμε απλά για την αποποίηση των ευθυνών, μιας και είναι κάπως σαν υποχρεωτικό για κάθε σχετικό δημοσίευμα, και το αναρτούν ακόμη και οι μεγάλες εταιρείες που εμπορεύονται  βότανα και συμπληρώματα. Και όμως όχι. Ο λόγος που το επαναλαμβάνουμε δεν είναι τυπικός, είναι και ουσιαστικός. Διαβάστε παρακάτω το γιατί.

Είναι τέλη Οκτώβρη, και με επισκέπτεται μια θεία που εκτιμά πολύ τη φύση, μαζί με τα κεράσματα από την τελευταία της εξόρμηση στα Ακαρνάνια  Όρη. Έχει παιδιά και μπόλικα ανίψια, αλλά  με λίγα άτομα μοιράζεται  την τρέλα της να φυτεύει, να φυτεύει παντού δέντρα και λαχανικά και να συλλέγει ότι της κάνει εντύπωση μέσα στα δάση. Έφτασε στο σπίτι  μου αργά το απόγευμα, φορτωμένη με δυο μεγάλες σακούλες και εξουθενωμένη από το ταξίδι. Κάθησε στον καναπέ αφήνοντας έξω τις τσάντες της που  ήταν μούσκεμα από τη βροχή,πήρε ανάσα, και άρχισε να μου περιγράφει τις εμπειρίες από την τελευταία της εξόρμηση. Της είχα ζητήσει από το καλοκαίρι ρίγανη θυμάρι και τσουκνίδες, αλλά ο καιρός ήταν πολύ βροχερός εκείνο το Σαββατοκύριακο και ακατάλληλος για να συλλέξει κανείς  βότανα.

Μανδραγόρας από την Σχοινούσσα

Τα καλούδια που έφερε όμως ήταν πολλά. Η μια σακούλα ήταν γεμάτη μέχρι επάνω  με τσουκνίδες, και η άλλη με σαλιγκάρια και διάφορα χόρτα. Φυσικά δεν ήταν όλα για μένα.
Μόλις ξεκουράστηκε λίγο, μετά την περιγραφή της  λαχτάρας που τράβηξε επάνω στα απότομες πλαγιές (γλίστρησε πολλές φορές στην λάσπη στην προσπάθειά της να συλλέξει  χόρτα),άρχισε να μετράει τα σαλιγκάρια(τα σαλιγκάρια για την οικογένειά μας είναι ακριβοθώρητος μεζές και τα μοιράζουμε μετρώντας τα, για να είμαστε δίκαιοι).
Χωρίζουμε λοιπόν τα σαλιγκάρια, κρατάει λίγες από τις τσουκνίδες για τον εαυτό της, και φτάνει η ώρα των χόρτων. Είναι λιγοστά, τα περισσότερα για βράσιμο, γιατί  ο καιρός  μέχρι τότε ήταν ξηρός και ζεστός και δεν είχαν  φυτρώσει ακόμη για τα καλά. Αλλά έχει συλλέξει άγριο καπνό!και δυο άλλα είδη που δεν  γνωρίζει ακριβώς τι είναι, και τα έχει φυλάξει μόνα τους σε μια σακούλα.
Μου λέει "πάρτα εσύ που ξέρεις".
Το ένα πίστευε πως ήταν άγρια ρόκα και τελικά ήταν, ενώ τα άλλα της ήταν άγνωστα.

Τα φυτά είναι αυτά που βλέπετε στην δεύτερη εικόνα επάνω στην μπλε σακούλα.
Τους έριξα μια  βιαστική ματιά, δεν μπόρεσα να αναγνωρίσω τι είναι γιατί ήταν μέσα στη λάσπη, και συνεχίσαμε την κουβέντα μας. Μετά από λίγες ώρες κι αφού η θεία είχε πια φύγει, τα ανοίγω και τα κοιτώ πιο προσεκτικά, αμφιβάλλοντας και πάλι για το τι είδος ακριβώς είναι.
Οι υποθέσεις μου ήταν 85% μανδραγόρας, και 15% σύμφυτο. Θα μπορούσε να είναι νεαρά σύμφυτα που δεν έχουν πάρει ακόμη μπόι, και τα φύλλα  να έχουν χάσει το μαλακό χνούδι που συνήθως φέρουν από την καταρρακτώδη βροχή και το τύλιγμα, αλλά, σε κάθε περίπτωση, δεν πρόκειται για φυτά που τα κάνεις σαλάτα !

Symphytum officinale σε πλήρη ανάπτυξη

Τα φυτά τα είχε αφαιρέσει με μαχαίρι, και δεν υπήρχαν οι ρίζες όπου θα βοηθούσαν περισσότερο στην αναγνώριση. Κατέφυγα στο ίντερνετ και στην αναζήτηση εικόνων, ελπίζοντας να είναι κάποιο είδος σύμφυτου γιατί δεν ήθελα να πιστέψω πως βρήκε μαζεμένους  τόσους μανδραγόρες, και τους έκοψε χωρίς δεύτερη σκέψη....Από εκεί επέλεξα  κάποιες φωτογραφίες που αναδεικνύουν τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα ίδια φυτά και που μπορούν να μπερδέψουν τους ερασιτέχνες.

Εδώ βλέπουμε κάποια είδη μανδραγόρα, με αρκετά μεγάλες διαφορές στη μορφολογία τους.

Κύθυρα

Mandragora officinarum 

Κρήτη

www.west-crete.com/flowers/mandragora_officinarum.htm‎

Μανδραγόρας 

Μανδραγόρας από τα Κύθηρα

και οι χαρακτηριστικές ρίζες του φυτού

Η ομοιότητα με το είδος που είχα στα χέρια μου όπως βλέπετε στις δυο τελευταίες φωτογραφίες είναι μεγάλη. Και όπως  ίσως θα έχετε καταλάβει, αποφάσισα πως θα ήταν ριψοκίνδυνο να χρησιμοποιήσω τα φυτά ή ακόμη και να κρατήσω* και τελικά τα φύτεψα! Μετά από λίγες ημέρες είχαν μαραθεί, σε αντίθεση με τα φυτά της ρόκας που τα πήγαν μια χαρά στη γλάστρα. Και μετάνιωσα που δεν κράτησα έστω και ένα για να το αποξηράνω.
Αλλά ας δούμε λίγα περισσότερα  για το σύμφυτο.
Γράφει ο Σάκης Κουβάτσος στα Χανιώτικα νέα
Το Σύμφυτο το συναντούμε και με τις ονομασίες στεκούλι, χονδρούτσικο, πηκτή.
 Η λατινική του ονομασία είναι Symphytum officinale (Σύμφυτο το φαρμακευτικό)
 Είναι  αυτοφυές  φυτό ιθαγενές της Ευρώπης αλλά έχει  εγκλιματισθεί σε όλες τις εύκρατες περιοχές του κόσμου. Ευδοκιμεί στα  υγρά μέρη, σε φράχτες και στις άκρες των δρόμων.
Είναι πολυετές φυτό και φτάνει σε ύψος το ένα μέτρο. Τα φύλλα  του είναι  χνουδωτά και τα άνθη του ροζ ή μωβ,σπανιότερα λευκά,  και μοιάζουν με καμπανούλες.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: κυρίως η ρίζα  και τα φύλλα.
Η ρίζα του έπειτα από χρόνια  γίνεται σκούρα καφέ έως μαύρη εξωτερικά, υποκίτρινη εσωτερικά και είναι κολλώδης.
Ιδιότητες: Είναι βότανο αντιφλεγμονώδες στυπτικό και μαλακτικό, επουλωτικό, και αποχρεμπτικό.Το ενδιαφέρον στο σύμφυτο βρίσκεται στην μεγάλη περιεκτικότητά του σε  αλλαντοΐνη,ουσία που ενθαρρύνει  και διεγείρει το σχηματισμό  των οστών, των χόνδρων και των μυϊκών κυττάρων.

Με λευκά άνθη

Παλιά στην Αγγλία ονόμαζαν το φυτό “knitbone” που σημαίνει «δένει κόκαλα» εξ αιτίας της παραδοσιακής χρήσης του για τη θεραπεία των καταγμάτων.
Όταν τοποθετείται το συνθλιμμένο βότανο πάνω στο πάσχον άκρο, η αλλαντοΐνη απορροφάται από το δέρμα και επιταχύνει την επούλωση.
Το σύμφυτο περιέχει κι άλλα χρήσιμα στην φαρμακευτική συστατικά  όπως γλίσχρασμα, κόμμι, τανίνες, αλκαλοειδή, ρητίνες και πτητικά έλαια.

Ανθισμένη ρώσικη  ποικιλία σύμφυτου

Το φυτό το συνιστούσαν στο παρελθόν για την  «αποκατάσταση της παρθενίας».
Το μπάνιο με σύμφυτο ήταν δημοφιλές μέσο για την επισκευή του υμένα  πριν τον γάμο!!
 Έτσι τουλάχιστον αναφέρεται στον Πλήρη Οδηγό Φαρμακευτικών Βοτάνων της Πηνελόπης Οντί.
 Περισσότερα εδώ:http://www.herb.gr/index.php/news/cat/herbs/post/Symphytum
Παρά τις χάρες του, το φυτό δεν εκτιμάτε θετικά από όλους τους σύγχρονους βοτανολόγους, γιατί οι παρενέργειές του είναι έντονες.
Αν και έχει εντυπωσιακές επουλωτικές ιδιότητες  ειδικά για τα εσωτερικά έλκη και τις αιμορραγίες, και έχει χρησιμοποιηθεί για πολλούς αιώνες, τα τελευταία χρόνια λόγω της περιεκτικότητας του σε ηπατοτοξικά αλκαλοειδή ( όπως οι νεώτερες έρευνες έδειξαν )έχει αντικατασταθεί στην θεραπευτική με άλλα λιγότερα επικίνδυνα φυτά.
Περισσότερα για τη δράση και την τοξικότητα του βοτάνου.
Αντενδείξεις και παρενέργειες εδώ:
comfrey (Symphytum officinale)
http://www.medicinenet.com/comfrey_symphytum_officinale-topical/article.htm
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις φυτοχημικές ενώσεις του σύμφυτου στο USDA 
http://www.ars-grin.gov/duke
Φυτά δηλητηριώδη για την Κτηνοτροφία 
http://www.ansci.cornell.edu/plants/medicinal/comf.html

Symphytum caucasicum Curtis

Ένα καλλωπιστικό είδος από τον Καύκασο.
Υπάρχουν πολλά είδη σύμφυτου, αλλά να αναφέρουμε ότι εκτός από το άγριο ​(Symphytum officinale) υπάρχει και το καλλιεργούμενο το Symphytum uplandica x. ( Το "x" σημαίνει ότι είναι ένα υβρίδιο). Διαφέρει από το άγριο στην ανάπτυξη αλλά και την τοξικότητα. Το άγριο σύμφυτο και ειδικά οι πολυετείς ρίζες του είναι πολύ τοξικές αλλά το είδος του κήπου του οποίου οι σπόροι πωλούνται στα καταστήματα και συνήθως καταναλώνεται σαν τσάι, θεωρείται ασφαλές σε πολλές χώρες. Όμως υπάρχει μεγάλη σύγχυση ακόμη και από τους πωλητές των σπόρων. 
Είναι βότανο δημοφιλές στις Βόρειες χώρες, και τα τελευταία χρόνια έχει αναγνωριστεί για την χρησιμότητά του στις οργανικές καλλιέργειες.
Περισσότερα για την χρήση του στην κηπουρική εδώ:
http://en.wikipedia.org/wiki/Comfrey
* Ο μανδραγόρας είναι φυτό επιβαρυμένο με πολλές δεισιδαιμονίες σε όλο τον κόσμο. Και όχι άδικα. Νωπή  ή αποξηραμένη, η ρίζα περιέχει εξαιρετικά δηλητηριώδη αλκαλοειδή.
Συχνά γινόταν  φυλαχτά για να φέρει καλή τύχη, να θεραπεύσει τη στειρότητα, κ.λ.π,αλλά κυρίως χρησιμοποιήθηκε για την χειραγώγηση των ανθρώπων μέσω μαγικών υποτίθεται πρακτικών.
Διαβάστε περισσότερα:http://en.wikipedia.org/wiki/Mandragora_officinarum
Οι σκέψεις σας είναι ευπρόσδεκτες.
Γράψτε μας τη γνώμη σας για τα φυτά που αναφέρονται αν θέλετε.

Εικόνες και πηγές:
west-crete.com
http://en.wikipedia.org/wiki/Symphytum_officinale