Ωφέλιμα ζιζάνια Βρούβες

«Η βασιλεία των ουρανών είναι όμοια με σπόρο σιναπιού...»

Ζούμε σε ένα τόπο που δεν χρειάζεται να πάμε μακριά για να συναντήσουμε τον πλούσιο και μαγικό κόσμο των φυτών. Μπορεί να μην  βρίσκουμε "σήματα"  όπως το παραπάνω, αλλά η φύση στο λεκανοπέδιο που ζούμε γοητεύει με την ποικιλία της και  τη δύναμη να πρασινίζει ακόμη και τις πέτρες. Ειδικά φέτος  με τον ήπιο και βροχερό χειμώνα τα ζιζάνια και τα μανιτάρια έχουν οργιάσει.
Είναι τέλη Νοέμβρη, βρέχει, και περπατώ στο δρόμο για το φούρνο. Όπως είναι φυσικό όπου υπάρχουν σκαλιά μηχανικά  όλοι στρέφουμε το βλέμμα μας. Και το δικό μου σκοντάφτει σε μια συστάδα από μανιτάρια!!!Την άλλη μέρα δε υπάρχουν  πια γιατί ο καλός μας φούρναρης τα καθάρισε για να μην γλιστρήσει κανείς.' Εχουν φυτρώσει ανάμεσα στο κενό του πρώτου και του δεύτερου σκαλιού.Πως βρέθηκαν εκεί;

30/11/2012

Δεν ξέρω πολλά γι'αυτά ειδικά για τα άγρια, μόνο ότι μου αρέσουν σαν γεύμα. Και οι εκπλήξεις αυτή τη χρονιά συνεχίζονται.

Με συγκίνησε πολύ αυτή η εικόνα.

Είναι  Μάρτης.Έχει προηγηθεί ένα τριήμερο με βροχές και σκοτεινιά. Σαν ευχή που πραγματοποιήθηκε, ένας  λουλουδένιος διάδρομος στολίζει το μονοπάτι που αναγκαστικά θα περάσω. Δεν είναι μεγάλος, σε λίγα μέτρα βρίσκεται  ο πολυσύχναστος δρόμος στρωμένος με άσφαλτο.Αλλά είναι αρκετός για να μου θυμίσει πως η τάξη  αυτού του κόσμου δεν χάθηκε ακόμη και να μου φτιάξει τη μέρα. Και λίγο πιο πέρα σε πείσμα της εγκατάλειψης, γέμισαν τα  απεριποίητα παρτέρια, ραδίκια, βρούβες και αγριομάρουλα.
 Άνοιξη. Καιρός για συλλογή χόρτων. Πάμε  να θυμηθούμε λίγα πράγματα για τις βρούβες.
Σε πολλά μέρη θα ακούσει κανείς  ακόμη τη φράση "πάω για βρουβολόγημα" από τις μεγάλες σε ηλικία νοικοκυρές.
Οι βρούβες είναι από τα πιο κοινά  άγρια χόρτα  στη χώρα μας. Φυτρώνουν παντού όπως οι τσουκνίδες, οι  γλυστρίδες  και οι μολόχες και δεν έχει νόημα να καλλιεργηθούν όπως τα άλλα χόρτα. Από εκεί και η παροιμιώδης έκφραση «πήγε για βρούβες»  που λέγεται για πράξεις ανώφελες, που δεν έχουν  πρακτικό σκοπό ή αποτέλεσμα. Κι αυτό καθιερώθηκε διότι οι βρούβες  φυτρώνουν παντού ώστε πραγματικά είναι άσκοπο -όσο και εύκολο-να βάλει κάποιος στόχο να τις βρει και να τις μαζέψει.

Πίσω από τη στάση του λεωφορείου.

Υπάρχουν πολλά χόρτα που ονομάζουμε «βρούβες» και  ανήκουν στην μεγάλη οικογένεια  Brassicaceae.
Τα κοινά τους  ονόματα είναι πολλά, και ένας χονδρικός προσδιορισμός στα υποείδη,όπως:  αγριόβρουβες, πικρόβρουβες, σιναπόβρουβες, ραπανόβρουβες κ.ά.

Στην άλλη άκρη του δρόμου διαφορετικό είδος.

 Αυτά που οι περισσότεροι γνωρίζουμε είναι τα σινάπια η Sinapis Alba η λευκή μουστάρδα, η Sinapis Nigra ή μαύρη βρούβα  και η Sinapis Arvensis η άγρια που χρησιμεύουν και στην παρασκευή της μουστάρδας,  αλλά υπάρχουν και  άλλα.

Brassica napus

 Η  Brassica napus  η  Brassica rapa και η Brassica fruticulosa αγριολαχανίδες ή  λαχανικά ρίζας, η πολυετής βρούβα  Hirschfeldia incana, η λαψάνα, η Τούρκικη ρόκα Bunias orientalis, το κοινό ραπανάκι Raphanus sativus, απ'όλα  τα κορφάδια τους  συλλέγονται σαν "βρούβες" και όπως συνάντησα στο ίντερνετ ψάχνοντας για εικόνες, σε κάποια μέρη συλλέγουν και  τα Sisymbrium (σισύμβρια) που βρίσκονται κι αυτά σε διάφορα υποείδη όπως: Sisybrium officinalis, Sisybrium irio κ.ά. Εδώ η περιγραφή τους γίνεται για να πάρουμε μια εικόνα από την  ποικιλία που υπάρχει και δεν είναι λεπτομερής. Τα  σισύμβρια δεν γνώριζα πως συλλέγονται για τροφή, αν και η αναζήτηση που έκανα  μου έδωσε διαφορετικές πληροφορίες. Ξέρω πως δεν είναι τόσο γευστικά ώστε να αξίζουν τον κόπο,και φυτρώνουν συνήθως σε ακάθαρτα μέρη οπότε λογικά δεν προτιμούνται. Αλλά υπάρχουν και άλλες απόψεις .Δείτε περισσότερα πιο κάτω.

Brassica campestris L. συν. Brassica  Rapa

 Τα είδη Sinapis alba, Sinapis.nigra και Sinapis juncea καλλιεργούνται σε πολλές χώρες για τους σπόρους τους από όπου παρασκευάζεται η μουστάρδα αλλά και κάποια φάρμακα. Οι  σπόροι από κάποια είδη που είναι αποδοτικά, γίνονται αλεύρι και λάδι (σιναπόλαδο). Όλες οι βρούβες είναι ωφέλιμες για τον άνθρωπο και από την αρχαία χρόνια θεωρούνται  αφροδισιακές . Η χρήση τους στη διατροφή  τονώνει, αποτοξινώνει, ευεργετεί το κυκλοφοριακό και τη καρδιά.

Brassica nigra 

Σαν φυτά  δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις σε νερό και τις βρίσκουμε τόσο σε χωράφια, όσο και σε υποβαθμισμένα  εδάφη, και σαν ζιζάνια στους σπαρμένους με στάρι αγρούς. Και φυσικά ευδοκιμούν μέσα στις μεγαλουπόλεις, αρκεί να βρουν λίγο ελεύθερο έδαφος και φως.
Ανθίζουν από τον Μάρτιο έως τον Οκτώβριο.Τα άνθη τους αποτελούνται από τέσσερα πέταλα σε σχήμα σταυρού και είναι κίτρινα. Οι βρούβες έχουν έντονη και πλούσια  γεύση, ελαφρώς καυστική ή και πικρή σε κάποια είδη, με φανατικούς λάτρεις.
Τρώγονται τα φύλλα σαν βραστή σαλάτα με ελαιόλαδο και λεμόνι. Πολύ νόστιμα  είναι και τα ανθοφόρα βλαστάρια τους που κόβονται νωρίς την άνοιξη και γίνονται βραστά όπως και τα φύλλα, ή σε κάποια μέρη τα βάζουν μαζί στα λαδερά φαγητά .

Η  Hirschfeldia incana

Η   Hirschfeldia incana ή µαυρόβρουβα  μοιάζει πολύ με την  Brassica nigra  και εύκολα συγχέονται. Σε αντίθεση με τις άλλες βρούβες που είναι ετήσιες, η μαυρόβρουβα είναι  πολυετές φυτό και τα φύλλα της είναι  πικρά. Γίνονται βραστά ή χρησιμοποιούνται  σαν λαχανικό και συλλέγονται την Άνοιξη. Η παράδοση τα θεωρεί καλά χόρτα για όσους έχουν ζάχαρο.

Sisymbrium Irio

Sisymbrium irio:Σκυλοβρούβα
Γράφει σχετικά με το σισύμβριο στο  ιστολόγιο Βυσσινί Μέλισσα:
 Μονοετής ή διετής πόα με βλαστό σχεδόν λείο 20-80 εκ. ύψους, όρθιο, απλό ή διακλαδισμένο. Φύλλα έμμισχα, πτερόλοβα ή πτεροσχιδή με λοβούς οδοντωτούς. ΄Άνθη κίτρινα μικρά.
 Ο Διοσκουρίδης το έλεγε «το ποώδες, πολυετές φυτόν ενυδροκάρδαμον το φαρμακευτικόν». Σε ερείπια, μπάζα, σκουπίδια της πεδινής και ημιορεινής ζώνης,τους πλάγιους δρόμους, σε ραγίσματα των πεζοδρομίων, δίπλα σε φανοστάτες, στα σκουπίδια, σχεδόν παντού, συναντάει κανείς αυτό το ανθεκτικό λουλούδι από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο. Ήταν γνωστό ως ένα από τα άγρια πικρά χόρτα. Ο βοτανολόγος F.P.Nodder έγραφε το 1790 ότι ο Linnaeus (Σουηδός βοτανολόγος 1707 - 1778) ανέφερε πως «τα πρόβατα τρώνε το φυτό, αλλά τα άλογα και τα κατσίκια δεν το συμπαθούν» και ότι «καμιά φορά το πρότειναν για θεραπεία της δυσεντερίας, καθώς και ότι οι σπόροι του σκότωναν τα σκουλήκια». Τα λουλούδια, τα φύλλα και οι σπόροι τρώγονται.Οι σπόροι ξεραίνονταν και έφτιαχναν χυλό με κονιορτοποιημένους σπόρους και νερό. Τα τρυφερά φύλλα καταναλώνονταν βρασμένα ή ωμά, ενώ τα λουλούδια τρώγονταν ωμά.

Διαβάστε περισσότερα εδώ: Οι βρούβες της Ελλάδας και οι μέλισσες
http://visini-melissa.blogspot.com/2012/04/blog-post_02.html#ixzz2POpgzSrK
Οι βρούβες είναι πολυάριθμες και θα συνεχίσουμε την περιήγηση σ'αυτές και σ'ένα επόμενο κείμενο. 

Εικόνες και πηγές
www.nathistoc.bio.uci.edu
www.wikimedia.org
www. irapl.altervista.org
Οι πληροφορίες που παρέχονται εδώ είναι μόνο για ενημερωτικούς λόγους. Δεν είναι ασφαλές  να συλλέγουμε από τη φύση φυτά που γνωρίζουμε μόνο από εικόνες.