-Πώς η κραταιά μέχρι πρότινος ελληνική βιομηχανία ζάχαρης κατέρρευσε και απειλείται πλέον με πλήρη αφανισμό;
-Πώς, από τα 10 εκατ. κέρδη που έγραφε το 2005 στον ισολογισμό της, έφτασε σήμερα να κλείνει τα εργοστάσια της, την ώρα μάλιστα που οι διεθνείς τιμές του προϊόντος έχουν απογειωθεί;
-Πώς από τα 400.000 στρέμματα τεύτλων απέμειναν 55.000, οι 1.320 μόνιμοι εργαζόμενοι έγιναν μόλις 428, οι 320.000 τόνοι παραγωγής μειώθηκαν σε 35.000 και πώς ναυάγησε κι αυτό ακόμα το σχέδιο παραγωγής βιοκαυσίμων;
Έχουμε και λέμε:
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική που διέταξε.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις που εκτέλεσαν.
Οι τραπεζίτες που εξυπηρετήθηκαν.
Το λόμπι των πετρελαιάδων που επέβαλαν.
Οι κομματικοί «κουμπάροι» που άλωσαν.
Η μεγάλη περιπέτεια της ζάχαρης ξεκίνησε το 2006, όταν η Ελλάδα αποδέχθηκε τη μείωση της παραγωγής της από τους 320.000 τόνους το χρόνο στους 158.000.
Τότε η Ε.Ε. αναθεώρησε την Κοινή Αγροτική Πολιτική της, και αποφασίστηκε ότι η τευτλοπαραγωγή θα περιοριστεί σε μια στενή λωρίδα μεταξύ Λονδίνου και Πράγας, και αποφασίστηκε ότι ο ευρωπαϊκός νότος θα χαθεί. Ο δρόμος προς τις εισαγωγές (Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία κ.ά.) έχει ανοίξει. Χώρες όπως η Βουλγαρία, η Λετονία, η Σλοβενία, η Ιρλανδία σταμάτησαν εντελώς την παραγωγή. Άλλες, όπως η Ουγγαρία, η Ισπανία και η Ιταλία, άρχισαν να υποπαράγουν. Ως τη χρονιά που κλήθηκε να εφαρμόσει τις ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης ήταν μια υγιής επιχείρηση, με σύγχρονες εργοστασιακές εγκαταστάσεις, μηδενικά χρέη και κέρδη που το 2005 έφτασαν τα 10 εκατ. ευρώ. Την 3ετία 2006-2009 τα χρέη της ΕΒΖ προς την Αγροτική έφτασαν τα 150.000.000€, αποτέλεσμα της εφαρμογής της ΚΑΠ, αλλά και του δεσμευτικού επαχθούς δανεισμού της από την ΑΤΈ. Σήμερα, ενώ το επιτόκιο στην αγορά είναι 8%, η τράπεζα δανείζει την ΕΒΖ με 12%.
Τι συνέβη στην ελληνική περίπτωση; Η ΕΒΖ μέχρι εκείνη τη στιγμή είναι κερδοφόρα: εισηγμένη στο χρηματιστήριο, το 2005 δεν χρωστάει σε κανέναν και κλείνει τον ισολογισμό της με κέρδη πάνω από 10 εκατομμύρια ευρώ. «Πρώτα απ' όλα πρέπει να καταλάβετε πως οι ελληνικές κυβερνήσεις χρησιμοποιούσαν τα εργοστάσια για να εξυπηρετούν την κομματική τους πελατεία. Διόριζαν διοικήσεις που πολλές φορές δεν είχαν καμία γνώση του αντικειμένου. Όσο η ζάχαρη ήταν μονοπώλιο, αυτό δεν είχε δραματικές επιπτώσεις-αργότερα, όμως, που έπρεπε να γίνουμε ανταγωνιστικοί αποδείχθηκε πόσο ολέθριο ήταν». Ο Δημήτρης Χατζηαντωνίου, ένας από τους πρώτους εργαζόμενους στην εταιρεία, υπήρξε και τεχνικός διευθυντής όλων των εργοστασίων. Σήμερα είναι ο πρόεδρος των συνταξιούχων."Οι διοικούντες ενδιαφέρονταν για το πώς θα διορίσουν κόσμο, δεν αναλάμβαναν καμία ευθύνη, ένιωθαν όλοι τους περαστικοί. Ακόμα και αποτυχημένοι επαγγελματίες διορίζονταν στο Δημόσιο για να ρεφάρουν τη χασούρα..."
Έναν χρόνο μετά, με αντάλλαγμα 87 εκατ. ευρώ που πήρε απ' το κοινοτικό ταμείο, η Ελλάδα έκλεισε τα δύο από τα πέντε εργοστάσια της: το ιστορικά πρώτο της Λάρισας (είχε πρωτολειτουργήσει το 1961) και της Ξάνθης. Σήμερα, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, η αντίστροφη μέτρηση φαίνεται πως έχει αρχίσει για τις μονάδες Σερρών και Ορεστιάδας. Αυτήν την εβδομάδα αναμένεται να συνεδριάσει το Δ.Σ. της εταιρείας για να εξετάσει το κλείσιμο της πρώτης και έπεται η δεύτερη... θυσία αυτήν τη φορά στην «εξυγίανση» της Αγροτικής Τράπεζας.
Από τη Λάρισα και κάτω οι περισσότεροι δεν γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα παράγει ζάχαρη, πόσο μάλλον ότι η ΕΒΖ είναι η μεγαλύτερη αγροτική βιομηχανία της χώρας. Και ότι για τους Βορειοελλαδίτες, η ζάχαρη και τα ζαχαρότευτλα υπήρξαν για δεκαετίες όχι μόνο πηγή εισοδήματος, αλλά και εικόνα της καθημερινότητάς τους. Σήμερα, περίπου 30.000 άνθρωποι ζουν από τον κύκλο εργασιών της ζάχαρης. Από τα πέντε εργοστάσια σήμερα λειτουργούν μόνο τρία, και πολλοί φοβούνται πως αύριο δεν θα υπάρχουν ούτε αυτά. Λάρισα και Ξάνθη θυσιάστηκαν ήδη. Άλλα δύο απομένουν στη Σερβία - μνημεία της ισχυρής Ελλάδας και κράχτες για τον υποψήφιο αγοραστή που αναζητείται ασμένως σε Ανατολή και Δύση. Διότι πουλάμε. Όπως πουλάμε λιμάνια, δρόμους, τρένα, ρεύμα, έτσι ακριβώς πουλάμε και τα εργοστάσια της ζάχαρης. Όχι ακριβώς εμείς, το ελληνικό δημόσιο δηλαδή, αλλά η Αγροτική Τράπεζα, στην οποία ανήκει η βιομηχανία και η οποία είναι δημόσια.
Η ΕΒΖ δεν είναι δημόσια περιουσία, αφού τύποις είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Τουλάχιστον, γι' αυτό προσπαθούν να πείσουν σωρεία δημοσιευμάτων το τελευταίο τρίμηνο.
Γι' αυτό ακριβώς προσπαθεί να με πείσει κι ο πρόεδρος της ΕΒΖ . "Πρέπει να καταλάβετε πως η Αγροτική Τράπεζα είναι υποχρεωμένη λόγω του μνημονίου να εξυγιανθεί. Και για να συμβεί αυτό οφείλει να πουλήσει τις θυγατρικές της" μας εξηγεί ο κ. Χρυσόστομος Γερούκης. Θυγατρικές με προβλήματα όπως η ΣΕΚΑΠ, άλλες σε οριακό σημείο, όπως η ΕΛΒΙΖ (Ελληνική Βιομηχανία Ζωοτροφών), και άλλες απολύτως κερδοφόρες, όπως η Δωδώνη.
«Ε, είναι τραγικό αυτό που συμβαίνει, γιατί η δική μας περίπτωση είναι σε μικρογραφία αυτό που συμβαίνει στη χώρα» θα μου πει ο Μανώλης Λαγογιάννης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων.
Την ίδια στιγμή που ο πρόεδρος της ΑΤΕ ανακοίνωνε την πώληση της ΕΒΖ, χιλιάδες άνθρωποι στο Αλγέρι διαδήλωναν ζητώντας ζάχαρη.
Ο Χριστόδουλος Βαρκάκης λέει μεταξύ άλλων: ξέρεις τι άλλο φτιάχνεις από τα τεύτλα, εκτός από ζάχαρη; Μελάσα, ζωοτροφές, οινόπνευμα, μέχρι και βιοκαύσιμα. Όλα αυτά φυσικά σε μια άλλη χώρα.
«Εδώ ζούμε τη γελοιότητα από τη μια να βγαίνει ο πρωθυπουργός και να ζητά αύξηση της παραγωγικότητας κι από την άλλη να πουλάει για ένα κομμάτι ψωμί ό,τι θα μπορούσε να είναι παραγωγικό.
 |
| Ευρώπη 2011 |
Αυτό που συμβαίνει με τη ζάχαρη είναι σκανδαλώδες. Σύσσωμη η αντιπολίτευση, από το ΛΑΟΣ ως τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ, κι από τη ΝΔ ως τη ΔΗΣΥ έχουν υποβάλει ερωτήσεις στη Βουλή. Η τιμή της ζάχαρης φέτος έπιασε ιστορικό υψηλό 30 ετών κι αναμένεται να ανέβει κι άλλο. Η παραγωγή της Βραζιλίας έχει καταστραφεί από την όξινη βροχή, της Ινδίας από καύσωνα, της Αυστραλίας από πλημμύρες, της Ρωσίας από πυρκαγιές. Οι μεγαλύτεροι παίκτες στο χρηματιστήριο είναι εκτός. Φαντάσου πόση ζήτηση έχει, που ενώ στην Ε.Ε. υπάρχει ποσόστωση στην παραγωγή, πριν από λίγες μέρες η αρμόδια επίτροπος ανακοίνωσε πως επιτρέπει στα κράτη μέλη να διαθέσουν στην αγορά ποσότητες και πάνω από όσο τους επιτρέπεται.
Και ενώ εμείς πουλάμε άρον άρον την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης για το... καλό της πατρίδας και του χρέους, οι αρμόδιοι φορείς προειδοποιούν για νέα, επερχόμενη διατροφική κρίση...
Ζάχαρη: Το «κλειδί» στη διατροφική κρίση
Η αύξηση κατά 25% της τιμής της ζάχαρης και του λαδιού ήταν ίσως η βασικότερη αφορμή για το ξέσπασμα της εξέγερσης που κατέληξε σε πολύνεκρες κοινωνικές συγκρούσεις στις περισσότερες από 30 χώρες που ήταν εξαρτημένες από τα εισαγόμενα τρόφιμα (και ιδίως τα σιτηρά),και η διατροφική κρίση δεν έχει κοπάσει μέχρι τις μέρες μας.
Η ζάχαρη, όπως και τα σιτηρά, είναι από τα αποκαλούμενα στρατηγικά προϊόντα για το καλάθι της νοικοκυράς και την αύξηση του πληθωρισμού. Στα κράτη όπου υπάρχει παραγωγή ζάχαρης από δημόσιο φορέα, η τιμή της καθορίζεται από τα υπουργεία Οικονομικών για να μην επηρεαστούν οι τιμές σε ένα τεράστιο εύρος αγαθών της βιομηχανίας τροφίμων (αυτό έχει γίνει αρκετές φορές και στην Ελλάδα, όταν η ζάχαρη πουλιόταν ακόμα και με ζημία).
Την ώρα που οι πολυεθνικές ανακοινώνουν δυσθεώρητα κέρδη και η Παγκόσμια Τράπεζα πιέζει για ακόμα μεγαλύτερη φιλελευθεροποίηση των αγορών, εκατομμύρια ανθρώπων στον πλανήτη λιμοκτονούν. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων, το 2010, οι τιμές των σιτηρών αυξήθηκαν κατά 47%, του καλαμποκιού κατά 50%, της σόγιας κατά 34%. Η τιμή της ζάχαρης τριπλασιάστηκε.
Ο φετινός Γενάρης ήταν ο έβδομος συνεχόμενος μήνας ανατιμήσεων στα βασικά είδη τροφίμων παγκοσμίως.
Δεν είναι, επίσης, καθόλου τυχαίο πως όλα τα κράτη του κόσμου φροντίζουν να έχουν στις αποθήκες τους ζάχαρη - είτε ως ενεργειακό απόθεμα σε διάρκεια πολέμου είτε για να αντιμετωπίσουν τα κερδοσκοπικά παιχνίδια ή τις κρίσεις λόγω φυσικών καταστροφών που ανεβάζουν τις τιμές.
«Κουμπάροι από ζάχαρη»
Το κομματικό κράτος αμέριμνο, συνέχιζε τον περίπατο του, όταν η λέξη «κουμπάροι» μπήκε στην καθημερινότητα μας. «Κουμπάροι από ζάχαρη» ήταν ο τίτλος ρεπορτάζ της «Κ. Ε.» (Σεπτέμβριος 2006) που περιέγραφε πως ο ένας κουμπάρος διοικεί την Αγροτική Τράπεζα, ο άλλος γίνεται αποκλειστικός προμηθευτής σε σιτηρά για την ΕΛΒΙΖ, ο τρίτος αναλαμβάνει να εκτελωνίζει ζάχαρη κι όλοι μαζί αρμέγουν τον κρατικό κορβανά με υπέρογκες αμοιβές, χρυσές πιστωτικές κάρτες, παχυλούς μισθούς. Καταγγέλλοντας όλα αυτά τον Αύγουστο του 2006 με μια 6σελιδη επιστολή, παραιτείται ο τότε πρόεδρος της ΕΒΖ Χρ. Κοσκινάς.
Ο πρωθυπουργός δεν του απάντησε ποτέ...
Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα είχε αποδεχθεί να μειώσει την παραγωγή της σε αντάλλαγμα για τα 87 εκατομμύρια ευρώ που πήρε,και να κλείσει δύο από τα εργοστάσια της. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε ανακοινώσει πως θα μετατραπούν σε εργοστάσια παραγωγής βιοκαυσίμων. «Η κυβέρνηση είναι δέσμια συμφερόντων και επιλέγει αδιαφανείς διαδικασίες για την παραγωγή βιοαιθανόλης» καταγγέλλει ο τότε συντονιστής Αγροτικής Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ, Μιχάλης Χρυσοχοίδης, το καλοκαίρι του 2006.
Έναν χρόνο αργότερα δώδεκα μνηστήρες διεκδικούν να αναλάβουν το έργο της μετατροπής των δύο ζαχαρουργείων.
Τον Δεκέμβριο του 2008 το πρότζεκτ έχει πια ολοκληρωτικά παγώσει.
Πώς; Γιατί; Μέχρι σήμερα ουδείς γνωρίζει. Εκτός ελαχίστων, ένας εκ των οποίων αναφέρει:"ζητούσαμε από την κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει με μόλις 40 εκατομμύρια ευρώ και μας έλεγε πως δεν υπάρχουν. Όταν λίγους μήνες μετά κινητοποιήθηκαν οι αγρότες, ο πρωθυπουργός τους έδωσε 500 εκατομμύρια. Καταλάβαμε πως οι πετρελαιάδες δεν ήθελαν τα βιοκαύσιμα στην Ελλάδα".
Το 2009 η εταιρεία εμφανίζει ζημιές ρεκόρ ύψους 46 εκατ. ευρώ και χάνει το μισό μερίδιο της στην εγχώρια αγορά.
Η κυβέρνηση αλλάζει και μια νέα διοίκηση αναλαμβάνει.
Ο κ. Γερούκης ανακοινώνει τα φιλόδοξα σχέδια του: παραγωγή ζάχαρης από στέβια (φυτό του οποίου τα φύλλα περιέχουν ισχυρές γλυκαντικές ουσίες) και δημιουργία νέων προϊόντων, όπως ζάχαρη εμπλουτισμένη με βιταμίνη C. Ενεργοποιεί το πρόγραμμα μετατάξεων, κόβει επιδόματα και μειώνει τη ζημιά της εταιρείας για το 2010 στα 34 εκατ. ευρώ. Παρ' όλα αυτά η τριετία 2006-2009 έχει κληροδοτήσει στην ΕΒΖ χρέη προς την Αγροτική 150.000.000 €.
 |
| Στέβια |
Η ανάπτυξη εξόκειλε στον κάμπο
«Θεσσαλική Χαρτοποιία, Τελωνείο, Μαρμαράδικο Τσάλμα, Rοcα Α.Ε., εργοστάσιο Ζάχαρης...
Οι παραπάνω ονομασίες παραπέμπουν στα βιομηχανικά ερείπια της Λάρισας.
Πλάι στα σύγχρονα εμπορικά κέντρα της θεσσαλικής πρωτεύουσας, οι εργοστασιακοί της σκελετοί.
Ορισμένα μίας άλλης εποχής... οικονομικής ανάπτυξης που εξόκειλε καταμεσής του κάμπου. Το τελευταίο, το εργοστάσιο Ζάχαρης, "κατόρθωμα" της τελευταίας πενταετίας. Φέτος, στην περιοχή ήρθε ο διευθυντής της ΕΒΖ, ενώ η κυβέρνηση επιστράτευσε τους βουλευτές της, σε μια προσπάθεια να πείσουν τους απρόθυμους αγρότες να ξαναβάλουν τεύτλα!
 |
| Zαχαρότευτλα |
«Εις μάτην. Κάθε χρόνο καλλιεργούνται ολοένα και λιγότερα στρέμματα, παράγονται λιγότεροι τόνοι ζάχαρης, το κόστος παραγωγής αυξάνει, το μέλλον της τευτλοκαλλιέργειας τείνει προς εκείνο του καπνού: Να "σβήσει" δηλαδή ολοκληρωτικά από την Ελλάδα!
Και αφού κάναμε αυτή την παρένθεση, ας επιστρέψουμε στη βιομηχανία και στο φθινόπωρο που μας πέρασε.
Όλα φαινόταν να πηγαίνουν καλά, πόσο μάλλον που η τιμή της ζάχαρης ανέβηκε μέχρι και τα 900 ευρώ τον τόνο. Οι αγρότες ζητούσαν μια μικρή αύξηση για να σπείρουν τεύτλα.
Οι εργαζόμενοι πρότειναν από τα 1.900.000 ευρώ που εξοικονόμησε η εταιρεία από περικοπές επιδομάτων να δοθούν στους παραγωγούς τα 800.000 που διεκδικούσαν.
Άντ’ αυτού, τον Φεβρουάριο η ΑΤΕ ανακοινώνει την πώληση της εταιρείας.
Φυσικά, οι περισσότεροι αγρότες στρέφονται σε άλλες καλλιέργειες και η ΕΒΖ δεν έχει καν πρώτη ύλη για να δουλέψει.
Ο πρόεδρος της εταιρείας υποστηρίζει πως «είναι θέμα ψυχολογίας γιατί το επί πλέον ποσό που ζητούσαν οι αγρότες είναι τόσο ασήμαντο, που δεν δικαιολογεί το θόρυβο που ξεσηκώθηκε. Η λεγόμενη μείωση του εισοδήματος των αγροτών είναι προφάσεις εν αμαρτίαις, κρύβονται πίσω από αυτό το ψέμα για να μην ομολογήσουν ότι στρέφονται σε άλλες καλλιέργειες».
Όπως ισχυρίζεται ο πρόεδρος της ΕΒΖ, λύση υπάρχει: όταν μια χώρα παράγει λιγότερη ζάχαρη από όση της επιτρέπεται μπορεί να αγοράσει τεύτλα από άλλη ευρωπαϊκή χώρα εταίρο. Το τελικό προϊόν θα έχει ελληνική ετικέτα, δεν θα προσμετράτε ως εισαγωγή και θα δώσει στην ΕΒΖ τη δυνατότητα να ανακτήσει τα μερίδια της αγοράς που έχασε τα προηγούμενα χρόνια «εφόσον οι προηγούμενες διοικήσεις είχαν τη λάθος νοοτροπία ότι όσο παράγεις τόσο πουλάς». Έτσι η εταιρεία μπορεί να βγει από τη μαύρη τρύπα στην οποία έχει πέσει, λέει ο πρόεδρος. Υπάρχει μόνο μια μικρή λεπτομέρεια που χαλάει την όλη εικόνα: το τεύτλο δεν ψύχεται και δεν μπορεί να μεταφερθεί. Αυτό σημαίνει πως η ζάχαρη με την ελληνική ετικέτα θα παράγεται σε γερμανικά,ή γαλλικά ή ό,τι χωράφια και εργοστάσια.
Σε αυτό, άλλωστε, θα ποντάρουν και οι υποψήφιοι αγοραστές της: στο ότι μαζί με την ονομασία της θα αγοράσουν και την εθνική
μας ποσόστωση και μια έτοιμη αγορά, που θα αγοράζει ελληνική ζάχαρη made in some - where...
Η γνώμη της συντάκτριας,συνέχεια.
Αυτό που κάνει τραγική την ιστορία της ΕΒΖ είναι πως στην πραγματικότητα αποτελεί την επιτομή της νεότερης αγροτικής ιστορίας της χώρας. Αν μπορέσει κανείς να καταλάβει τι έχει συμβεί με τη ζάχαρη, θα δει ανάγλυφα μπροστά του τι συνέβη με την αγροτική παραγωγή, την εκβιομηχάνιση του γεωργικού τομέα, τους χιλιάδες αγρότες που σε πείσμα των πολιτικών προσπαθούν να επιβιώσουν.
Πηγή: Αποσπάσματα από το αφιέρωμα της Ευθεροτυπίας.
Φωτογράφηση: Στράτος Καλαφάτης (http://www. stratoskalafatis.com)
graffiti
www.onextrapixel.com/2009/06/17/38-marvellous-graffiti-art-and-street-art-that-
Εικόνες:
http://www.agrotypos.gr/index.asp?mod=articles&id=10476
Σχετικά κείμενα
http://www.epikaira.gr/epikairo.php?id=16599&category_id=0
http://webdaily.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=5290&Itemid=73
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Οι σκέψεις σας είναι ευπρόσδεκτες.Γράψτε ένα σχόλιο.