Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2012

Χαρουπιά το δέντρο εργοστάσιο.

Η χαρουπιά ή Κερωνία η έλλοβος,  είναι δέντρο μεγάλο που μπορεί να φτάσει σε ύψος και τα 13 μέτρα. Βρίσκεται αυτοφυής σε πολλές περιοχές της Μεσογείου και στην Ελλάδα, αλλά και καλλιεργείται σε φυτώρια για τον καλλωπισμό δρόμων και πάρκων. Στο λεκανοπέδιο της Αθήνας έχουν απομείνει πολλά δέντρα κυρίως για διακοσμητικούς λόγους. Περπατώντας πριν τα Χριστούγεννα επί της Θηβών, σκόνταψα σε αμάζευτα χαρουποκέρατα, και αυτό με έκανε να προσέξω τα πανύψηλα ξεχασμένα δέντρα, αμάζευτα και φορτωμένα με καρπούς.Τα χαρούπια, οι καρποί του δέντρου είναι μακριά και στριφτά «φασόλια» πράσινου χρώματος όταν είναι άγουρα, που γίνονται καφέ και ξυλώδη όταν είναι ώριμα. Το εσωτερικό τους έχει ευχάριστη γλυκιά γεύση και περιέχει πολλά σκληρά σπόρια.
Οι καλλιεργούμενες ποικιλίες κατατάσσονται σε δύο μεγάλες ομάδες: τακοντοχάρουπα και τα μακροχάρουπα. Σημαντική όμως είναι η άγρια χαρουπιά (η κερωνία η έλλοβος), όπου οι καρποί της είναι πλούσιοι σε ζάχαρη.
Άλλες ονομασίες : Κερωνιά, Ξυλοκερατιά, Κουντουριδιά, Ψωμί του Άγιου Ιωάννη,κ.ά.Λατινικό όνομα: Ceratonia siliqua. Οικογένεια  Φαβίδες ή Χεδρωπά (Leguminosae)
Άνθιση-συλλογή-χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα άνθη βγαίνουν στα μέσα του φθινοπώρου όπου και συλλέγονται μαζί με τα φύλλα, και οι λοβοί στα τέλη Ιουλίου. Η συγκομιδή των καρπών της προηγούμενης χρονιάς στην αρχαιότητα ξεκινούσε με την εμφάνιση του αστερισμού του Κυνός, στα τέλη Ιουλίου. Το αλεσμένο περικάρπιο δίνει αλεύρι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά για ζωοτροφές αλλά και τους ανθρώπους, ενώ το ξύλο της είναι σκληρό και βαρύ,  κατάλληλο για πολλές χρήσεις.
Τα πλούσια σε σάκχαρα χαρούπια σήμερα χρησιμοποιούνται κυρίως σαν ζωοτροφή και στη βιομηχανία. Οι  καρποί της όμως υπήρξαν κάποτε πολύτιμοι και για τη διατροφή των ανθρώπων.

Διατροφική αξία
Τα χαρούπια είναι γλυκά, εύγευστα και θρεπτικά, και τάισαν πολύ κόσμο κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
 Κι αυτό γιατί παρά την σκουρόχρωμη και ζαρωμένη σάρκα τους, περιέχουν πρωτεΐνες, βιταμίνες, μέταλλα όπως ασβέστιο και σίδηρο,κ.ά .Δέντρο εργοστάσιο, που θυμόμαστε σε περιόδους πολέμων και λιμών, που η τροφή είναι  δυσεύρετη.
Περιέχουν σάκχαρο σε μεγάλη αναλογία (50%) από το οποίο το 30% είναι σταφυλοσάκχαρο, 10% πρωτεΐνη, και 6% λίπος. Επίσης περιέχουν βιταμίνες Α, και D, βιταμίνες της ομάδας Β και καροτίνη ,κάλλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, μαγγάνιο, χαλκό, χρώμιο, νικέλιο, λίγο ισοβουτυρικό οξύ (που ευθύνεται για  την ελαφρώς δυσάρεστη μυρωδιά), ταννίνες, ινώδεις ουσίες όπως λιγνίνη (επιδρά κατασταλτικά στη χοληστερίνη, έχει θετικά αποτελέσματα  κατά του διαβήτη και της παχυσαρκίας), βλέννα, κυτταρίνη και τουλάχιστον ακόμη  6 αντιοξειδωτικές ουσίες. Είναι εύπεπτα και δεν προκαλούν αλλεργίες.
Τα χαρούπια είναι και σήμερα χρήσιμα καθώς δεν περιέχουν γλουτένη, στην οποία πολλά άτομα είναι αλλεργικά. Επίσης μπορούν να αξιοποιηθούν για τη δημιουργία γλυκών.
Άλλες χρήσεις: Σαν σακχαρούχος καρπός  μετά από ζύμωση και απόσταξη παρέχουν αλκοόλη σε ποσοστό 25%. Οι άγουροι λοβοί περιέχουν δεψικές  και χρωστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στη βαφή υφασμάτων.  Οι σπόροι των χαρουπιών αποτελούν πολύτιμο βιομηχανικό υλικό. Από αυτούς εξάγεται κυτταρίνη που χρησιμοποιείται στην κατασκευή φωτογραφικών πλακών, στη χαρτοβιομηχανία και αλλού.
Επίσης εξάγεται κόμμι χρήσιμο  και τη βιομηχανία τροφίμων,και τη  φαρμακευτική. Το κόμμι  κυκλοφορεί σαν πρόσθετη ουσία για τα τρόφιμα με την επισήμανση (Ε 410) και χρησιμεύει σαν μέσο πήξης. Από το δέντρο εξάγονται βαφικές και κολλητικές ουσίες κατάλληλες για την βυρσοδεψία, την υφαντουργία και τη βιομηχανία χαρτιού, το έλαιο των καρπών χρησιμοποιείται στη σαπωνοποιία. Η χαρουπιά είναι είδος δασικό, γεωργικό, βιομηχανικό και καλωπιστικό. Το ξύλο της  χρησιμοποιείται σε ξύλινες διακοσμήσεις, το καρδιόξυλό της στην επιπλοποιεία,  και τη βαρελοποιεία, δίνει ξυλάνθρακες αρίστης ποιότητας, ο φλοιός και τα φύλλα της χρησιμεύουν στη βαφική.
Στην Κύπρο που καλλιεργείται αδιάλειπτα, το 90% της παραγωγής εξάγεται σε διάφορες μορφές (χαρουπάλευρο, ολόκληρος καρπός, χαρουποπυρήνας, αλεσμένα, γόμα). Η χαρουπιά καλλιεργείται εύκολα και ευδοκιμεί σε όλα τα εδάφη εκτός από τα υγρά και τα άπορα, και μπορεί να αντέξει σε έκτακτες χαμηλές θερμοκρασίες 2o-3ο C κάτω από το μηδέν. Το δέντρο προτιμά τις ηλιόλουστες θέσεις γι'αυτό καλλιεργείται συχνότερα σε θερμές εύκρατες ζώνες. Οι σπόροι συγκομίζονται κατά τη θερινή περίοδο. Ένα  ώριμο  δέντρο που καλλιεργείται σε ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες και  γόνιμο έδαφος μπορεί να αποδώσει έως και 400 κιλά φασόλια. Η καρποφορία της αρχίζει συνήθως το 6-7 έτος και συνεχίζεται για πολλά χρόνια.
Στην Κύπρο σήμερα κυριαρχούν τρεις ποικιλίες της χαρουπιάς, η Τηλλυρίας, τα κουντούρκα και τα κουμπωτά. Στην Ανώγυρα λειτουργεί Μουσείο Παστελιού, με στόχο την παρουσίαση του παραδοσιακού  παστελιού με βασικό συστατικό του το χυμό των χαρουπιών. 
Η Χαρουπιά ήταν γνωστή στους αρχαίους Έλληνες οι οποίοι την καλλιεργούσαν για τους καρπούς της. Από τη λέξη κεράτιον όπως ονομαζόταν από παλιά ο καρπός της καθιερώθηκε και η λέξη καράτι, όταν το βάρος του σπόρου των χαρουπιών ορίστηκε σαν η πιο μικρή μονάδα μέτρησης για το χρυσό και τους πολύτιμους λίθους.
Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιούσαν το τσάι από κοπανισμένα χαρούπια για τα παιδιά που έπασχαν από βρογχίτιδα ή κοκκίτη. Στους δύσκολους καιρούς πολύς κόσμος φούρνιζε τους σπόρους, τους άλεθαν και ανακάτευαν τη σκόνη  με το λιγοστό αλεύρι για την παρασκευή του απαραίτητου για την οικογένεια ψωμιού, και ακόμη μ'αυτό το αλεύρι αντικαθιστούσαν τον καφέ.
Βράζοντας τα χαρούπια παρασκεύαζαν  "χαρουπόμελο" το οποίο και χρησιμοποιούσαν σαν  κύρια γλυκαντική ουσία.
 Ο φλοιός του  δέντρου έχει ισχυρή στυπτική δράση, και χρησιμοποιήθηκε πολύ στο παρελθόν  για την αντιμετώπιση  πολλών παθήσεων του πεπτικού  όπως διάρροια, δυσεντερία, στον ερεθισμό του στομάχου και στις αλλεργίες, τον επίμονο  βήχα, τα κρυώματα και τον πονόλαιμο.
 Οι χαρουπιές έχουν ιδιότητες που υποστηρίζουν με πολλούς τρόπους την υγεία.
Τα χαρούπια  αποσπώνται με τα χέρια ή με ραβδισμό από τα δέντρα και συγκεντρώνονται σε υπόστεγα ή σε ειδικούς κλιβάνους για να ξεραθούν και αποθηκεύονται. Η χαρουπιά προσβάλλεται από πολλά φυτικά παράσιτα και έντομα που η καταπολέμησή τους είναι αρκετά δύσκολη.
Οφέλη για την υγεία: Δρα ως στυπτικό, καταπραϋντικό, μαλακτικό και καθαρτικό. Βοηθά σε προβλήματα μειωμένης λίμπιντο και δρα κατά της μείωσης του αριθμού των σπερματοζωαρίων. Βοηθά σε προβλήματα βρογχικού άσθματος. Ο πολτός του φρέσκου λοβού είναι ελαφρά ευκοίλιος, ενώ το αλεύρι από τους λοβούς θεραπεύει τη διάρροια, και ανακουφίζει σε ερεθισμούς της κοιλιάς. Σαν τσάι  είναι καταπραϋντικό και μαλακτικό, επίσης στυπτικό. Αυτές οι δράσεις μοιάζουν αντιφατικές. Είναι όμως  κλασικό χαρακτηριστικό της δράσης των φυτών όπου, τα μέρη τους επιδρούν διαφορετικά  ανάλογα με το σημείο του φυτού και τον τρόπο παρασκευής τους. Οι σπόροι είναι στυπτικοί και καθαρτικοί. Ο φλοιός είναι έντονα στυπτικός. Χρήσιμα ακόμη θεωρούνται τα φύλλα και τα άνθη του φυτού, σε παθήσεις του φάρυγγα. Το αλεύρι χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία καλλυντικών για τη σύσφιξη και την ανάπλαση του δέρματος.
Ιδέες
Χαρουπόπιτα
Χαρουπόμελο.
Λοσιόν.
Περιποίηση του δέρματος: Κάνει το δέρμα σφιχτό και στιλπνό, βοηθά στην ανόρθωση του γυναικείου στήθους. Βράζουμε ίση ποσότητα νερού και χαρουπιών (ποσότητα νερού που  να σκεπάζει τα χαρούπια) για 30 λεπτά. Το φιλτράρουμε και κρατάμε το νερό. Πλενόμαστε, και  λουζόμαστε με αυτό το νερό.
Χαρουπόμελο.
Λέγεται το σιρόπι από χαρούπια. Χρησιμοποιείται εκτός από τα γλυκά,και  σε προβλήματα του αναπνευστικού συστήματος. Οι διαβητικοί δεν πρέπει να το χρησιμοποιούν,αν και τα  προϊόντα από το υπόλοιπο δέντρο τους ωφελούν. Πως φτιάχνουμε το χαρουπόμελο,εδώ.
Προοπτικές
1-Αναδασώσεις
Η χαρουπιά είναι σπουδαίο διακοσμητικό φυτό. Είναι όμως ακόμη σπουδαιότερη σαν δασικό δέντρο. Εμποδίζει την εξάπλωση της φωτιάς, αντίθετα απ' ό,τι συμβαίνει με το πεύκο και είναι κατάλληλη για αναδασώσεις. Και όσο και αν ο εμπορικός ρόλος της χαρουπιάς στις μέρες μας έχει υποβαθμιστεί, ο περιβαλλοντικός της ρόλος είναι σπουδαίος γιατί  μπορεί να επιβιώνει σε άγονα και ξηρικά ασβεστολιθικά εδάφη. Πολλές περιοχές οφείλουν στη χαρουπιά το πράσινο χρώμα τους, ενώ συγχρόνως το πλούσιο ριζικό της σύστημα συγκρατεί και προστατεύει το έδαφος από τη διάβρωση. Η χαρουπιά μπορεί να καλύψει  εγκαταλελειμμένες ή άγονες  και θαμνώδεις εκτάσεις, ακόμη και βραχώδη εδάφη. Οι αναδασώσεις στις εκτάσεις αυτές, μπορούν να   σταματήσουν τις διαβρώσεις, να αλλάξουν τη φυσιογνωμία των περιοχών,να δώσουν νέες δυνατότητες και να κάνουν τα μέρη πιο ελκυστικά για τους επισκέπτες.
2-Το μεγαλύτερο μέρος της ψίχας των χαρουπιών που παράγονται σήμερα, χρησιμοποιείται για ζωοτροφή. Η αξία του σε αμυλαξία είναι μικρότερη όταν συγκριθεί με άλλες κτηνοτροφές (καλαμπόκι 780 μονάδες, κριθάρι 689 μονάδες και χαρούπι 500 μονάδες). Όμως η τιμή του το κάνει οικονομικότερη κτηνοτροφή, και όταν  αναμιγνύεται με άλλες ζωοτροφές  βελτιώνει τη γεύση τους με αποτέλεσμα να  καταναλώνονται πιο ευχάριστα από τα ζώα.
3-Διάφορα Εθνικά και Ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδοτούν και προωθούν κατά καιρούς την επέκταση των φυτειών της χαρουπιάς.
4-Τα  χαρούπια είναι τροφή ικανοποιητικά θρεπτική αφού περιέχει μεγάλο αριθμό μετάλλων, ιχνοστοιχείων, βιταμινών και πρωτεϊνών. Περιέχει ασβέστιο σε τριπλάσια αναλογία από το γάλα, (350 mg ανά 100 gr) σε σύγκριση με το γάλα (120 mg Ca ανά 100 gr),επίσης φώσφορο, σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιιο, πυρίτιο κ.ά.)
5-Το παραδοσιακό κρητικό χαρούπι αξιοποιείται ξανά από τη μονάδα *"Creta Carob" που αναπτύσσεται στην περιοχή του Ρεθύμνου. Η επιχείρηση παίρνει τα χαρούπια από τους παραγωγούς της περιοχής και παράγει μια μεγάλη σειρά προϊόντων για  την ανθρώπινη διατροφή: Χαρουπάλευρο, σιρόπι χαρουπιού, αλεσμένο χαρούπι για τσάι, υποκατάστατο του  καφέ και του κακάο από επεξεργασμένη σκόνη χαρουπιού, παξιμάδια από χαρουπάλευρο. Τα προϊόντα κυκλοφορούν τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η τιμή τους για τον καταναλωτή είναι εξαιρετικά προσιτή.
Που τα βρίσκουμε;
Στο εμπόριο, θα βρούμε τα  χαρούπια σε μορφή πλάκας, σκόνης ή σαν σιρόπι, και λόγω των χαμηλών θερμίδων, σε γλυκά να αντικαθιστούν τη σοκολάτα ή τη ζάχαρη. Τα τελευταία χρόνια στα καταστήματα με είδη φυσικής διατροφής έχουν κάνει ξανά την εμφάνισή τους παράγωγα του χαρουπιού όπως το χαρουπόμελο και το χαρουπάλευρο.
 
Ξεχασμένοι θησαυροί όπως το χαρούπι υπάρχουν πολλοί, αρκεί να ενδιαφερθούμε να τους ψάξουμε...
Πηγές και εικόνες
*http://www.gaiaelliniki.gr/2011/11/blog-post_14.html
http://misha.pblogs.gr/2008/03/ta-threptika-xylokerata-kai-toy-aswtoy.html
http://gym-platan.chan.sch.gr/cdrom/xl_xaroypia.htm
http://www.kykpee.org/
Περιοδικό «Ανώγυρα», Σεπτέμβρης 1999.
Κρήτη:γαστρονομικός περίπλους: Χαρουπόμελο
Πηγή: Χανιώτικα Νέα
http://www.mani.org.gr/ithi/haroupia/har.htm
http://cretangastronomy.blogspot.com/2011/09/blog-post_14.html#ixzz1hA0aRo5H
http://poulithragr.blogspot.com/2011/09/blog-post_18.html

5 σχόλια:

  1. Συγχαρητήρια για την ανάδειξη του παρεξηγημένου Χαρουπιού!
    Ενώ οι ανυπευθυνες κυβερνήσεις μας μαζί με την Ευρωπαϊκή
    ένωση εκαναν τα πάντα για να το εξαφανίσουν και πριμοδοτησαν
    επι δεκαετίες την καλιέργεια της ακακίας η οποία δεν προσφέρει
    σχεδόν τίποτα η ελαχιστότατα και χρειάζεταα πολύ νερό.
    Εαν όμως πριμοδοτούσαν την καλλιέργεια της Χαρουπιάς σήμερα
    η χώρα μας θά ήταν αυτάρκης σε ζωοτροφές, θα παρήγε βιοκαύσιμα,
    Σιρόπι για τον βήχα, καφέ ,γλυκά και ενα σωρό άλλα προιόντα.
    Ετσι συν τις αλλοις φτάσαμε στην χρεοκωπία με την συνέργεια των των ανεγκέφαλων πολιτικών μας και τις δόλιες υποδείξεις της Ε.Ε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ο ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ

    Εκστρατεία για αντικατάσταση ξένων δέντρων και φυτών και επαναφορά των κυπριακών

    Πράσινοι "βάρβαροι" μας απειλούν

    Το υπουργείο εισηγείται μεταξύ άλλων την προτίμηση στη χαρουπιά και τη δάφνη, που μπορούν να λειτουργήσουν και ως καλλωπιστικά σε δήμους και κοινότητες.

    Εκστρατεία από το Υπουργείο Γεωργίας για να στραφούν δήμοι, κοινότητες και πολίτες στα κυπριακά είδη χλωρίδας. Τα λεγόμενα εισβλητικά (και εισαγόμενα) είδη χαρακτηρίζονται "βάρβαροι". Κρατικοί λειτουργοί προειδοποιούν ότι πρόκειται για "βόμβα στη βιοποικιλότητα του νησιού μας"

    Αποκήρυξη των εξωτικών φυτών και ιδιαίτερα αυτών που έχουν εισβάλει στους βιότοπους και έχουν εκτοπίσει τα ντόπια φυτά, αλλά και επαναφορά των ξεχασμένων κυπριακών φυτών και δέντρων θα προσπαθήσει να πετύχει το Τμήμα Δασών.

    Γι' αυτό λοιπόν καλά θα κάνουμε με τη σειρά μας να αδιαφορήσουμε για τις λεύκες και τις ακακίες (ή και να τις ξεριζώσουμε όπου βλέπουμε να προκαλούν ζημιά σε άλλα είδη χλωρίδας) και να βάλουμε στα πάρκα και στα σπίτια μας τις χαρουπιές, τις αγριελιές, τους αγριόπευκους, την αγριοτρεμιθιά, τη δάφνη, τη λυγαριά και πολλά άλλα ξεχασμένα κυπριακά δέντρα και θάμνους.

    Βόμβα
    Τα εισβλητικά είδη έχουν χαρακτηριστεί από αρμόδιους ως "μια βόμβα στη βιοποικιλότητα του νησιού μας που απαιτεί άμεση δράση".

    Η προτίμηση που δείχνουν πολλοί στα ξένα είδη φυτών είναι, σύμφωνα με αρμόδιους του Υπουργείου Γεωργίας, αδικαιολόγητη και ίσως να σχετίζεται με την ξενομανία που διακρίνει τη σύγχρονη κοινωνία.

    Το Τμήμα Δασών, αρμόδιο για το θέμα, κάνει την αρχή δίνοντας οδηγία στα κρατικά φυτώρια να προωθήσουν την παραγωγή κυπριακών ειδών και ιδιαίτερα μάλιστα κάποιων ξεχασμένων, ελπίζοντας φυσικά πως η προσπάθειά του αυτή θα βρει ανταπόκριση και από το κοινό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. 2
    "Γίνεται υπερβολική χρήση ξενικών ειδών. Δεν μπορώ να πηγαίνω σε έναν αρχαιολογικό χώρο και να βλέπω φυτεμένο ένα δέντρο της Αυστραλίας. Τέτοια δέντρα έχουν αλλάξει και τη φυσιογνωμία της υπαίθρου", δήλωσε στον "Π" ο ανώτερος λειτουργός του Τμήματος Δασών Τάκης Τσιντίδης και πρόσθεσε πως όταν φυτεύονται κάποια δέντρα δεν πρόκειται για προσωρινή παρέμβαση στο περιβάλλον αλλά μόνιμη ή εν πάση περιπτώσει κάτι που θα κρατήσει στο χρόνο. "Μπορεί, λοιπόν, κάποιος να φροντίζει ένα δέντρο, μη ενδημικό, για 20 χρόνια και κάποια στιγμή, όπως για παράδειγμα τα τελευταία χρόνια, να υπάρξει ανομβρία. Τότε σε λίγες μόνο μέρες θα το δει να καταστρέφεται", ανέφερε ο κ. Τσιντίδης, τονίζοντας πλέον την ανάγκη να φυτεύονται δέντρα που να είναι ανθεκτικά στις κλιματολογικές συνθήκες του νησιού μας. "Εάν ρίξουμε μια ματιά τριγύρω θα αντικρίσουμε αυτή τη στιγμή πολλές κατεστραμμένες ακακίες, λόγω της ανομβρίας, ενώ κάποια άλλα κυπριακά είδη άντεξαν περισσότερο στις φετινές κλιματολογικές συνθήκες", πρόσθεσε.

    Το Τμήμα Δασών πρόκειται να κυκλοφορήσει τον ερχόμενο μήνα εγχειρίδιο, στο οποίο θα αναγράφονται όλα τα ξενικά είδη φυτών που θα πρέπει να αποφεύγουν οι πολίτες να φυτεύουν. Στο εγχειρίδιο θα περιλαμβάνονται και τα κυπριακά δέντρα και φυτά που θα πρέπει να επανέλθουν στα σπίτια, στα πάρκα και στους δρόμους. Ανάλογες συστάσεις πρόκειται να γίνουν και στους δήμους και τις κοινότητες που αναλαμβάνουν φυτεύσεις.


    Τα εισβλητικά
    Ο όρος εισβλητικό ή ξενικό είδος φυτού (υπάρχουν ασφαλώς και εισβλητικοί ζωικοί οργανισμοί, θαλάσσιοι και χερσαίοι), μπορεί να οριστεί ως το μη ιθαγενές είδος φυτού που έχει εισαχθεί ή εξαπλωθεί σε μια περιοχή πέραν της περιοχής φυσικής του εξάπλωσης και έχει την ικανότητα να πολλαπλασιάζεται από μόνο του στη φύση, καταλαμβάνοντας ζωτικό χώρο σε φυσικά οικοσυστήματα της περιοχής και εκτοπίζοντας αυτόχθονα είδη και φυτοκοινωνίες.

    "Η βιοποικιλότητα ενός τόπου είναι σε ένα σημαντικό βαθμό το αποτέλεσμα της εξέλιξης και προσαρμογής των ειδών στις ειδικές οικολογικές συνθήκες της περιοχής. Η άφιξη νέων ειδών σε ένα οικοσύστημα είναι ένα φαινόμενο που είναι σύνηθες στη φύση. Στις πιο πολλές περιπτώσεις οι εισβολείς δεν επιβιώνουν, όμως μερικοί από αυτούς όχι μόνο επιβιώνουν αλλά και μετατρέπονται σε καταστροφικούς εισβολείς απειλώντας την επιβίωση ιθαγενών ειδών", εξήγησε στην εφημερίδα μας ο κ. Τσιντίδης. Επεσήμανε μάλιστα πως αυτό που δεν είναι φυσικό στις μέρες μας είναι ότι ο άνθρωπος έχει αλλάξει δραματικά το ρυθμό με τον οποίο τα εισβλητικά φυτά διασπείρονται ή εποικίζουν νέες περιοχές ανεξάρτητα από αποστάσεις και φυσικά εμπόδια, αφού η διασπορά τους διευκολύνεται μέσω της διακίνησης εμπορευμάτων και ανθρώπων από μια χώρα στην άλλη και λόγω της εκούσιας εισαγωγής για καλλιέργεια για γεωργικούς, ανθοκομικούς ή άλλους σκοπούς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. 3
    Οι έρευνες
    Ευρωπαίοι εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν πως τα εισβλητικά είδη θεωρούνται η κύρια αιτία για την εξαφάνιση ειδών σε διεθνές επίπεδο, μετά την καταστροφή ή απώλεια ενδιαιτημάτων, επηρεάζοντας τη βιοποικιλότητα ιδιαίτερα σε νησιά και σε οικοσυστήματα που έχουν εξελιχθεί κάτω από συνθήκες απομόνωσης.

    Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χρηματοδοτήσει πολλά προγράμματα που έχουν σχέση με τα εισβλητικά είδη, όπως για παράδειγμα στη Μαγιόρκα, όπου χρηματοδοτήθηκε η εκρίζωση του φυτού Μαλλιά της Αφροδίτης από τις ακτές του νησιού. Δεν είναι τυχαίο που οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν τα εισβλητικά είδη "βάρβαρους" και αναφέρονται σε αυτά με εκφράσεις όπως "botanical barbarians".

    Η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) έχει ετοιμάσει κατάλογο με τίτλο "Τα 100 πιο επικίνδυνα εισβλητικά ξενικά είδη στον κόσμο" που περιλαμβάνει μικροοργανισμούς, μύκητες, φυτά, αμφίβια, ερπετά, θηλαστικά, ψάρια, ασπόνδυλα κτλ. Από τα φυτά που απαντούν στην Κύπρο -αλλά δεν είναι απαραίτητα και εισβλητικά - περιλαμβάνονται τα Schinus terebinthifolius, Καλάμι (Arundo donax), Λαντάνα (Lantana camara) και Λευκαίνα (Leucaena leucocephala). Από τα φυτά αυτά μόνο 1-2 συμπεριφέρονται ως εισβλητικά στην Κύπρο τουλάχιστον προς το παρόν, και συγκεκριμένα η Λευκαίνα και λιγότερο το καλάμι. Εξάλλου η Συνθήκη για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας περιλαμβάνει κατάλογο με τα 163 πιο επικίνδυνα εισβλητικά είδη. Παρόλο που ο αριθμός των εισβλητικών ειδών ακολουθεί αυξητική τάση, στην Ευρώπη επικρατεί αισιοδοξία για αναχαίτιση του προβλήματος. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν θέσει στόχο οι μισές τουλάχιστον από αυτές να ετοιμάσουν προγράμματα αντιμετώπισης των εισβλητικών ειδών μέχρι το τέλος του 2008 και ο στόχος αυτός φαίνεται επιτεύξιμος αφού ήδη αρκετές χώρες έχουν ολοκληρωμένες στρατηγικές για το πρόβλημα όπως η Αυστρία, η Νορβηγία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία.

    Το πρόβλημα στην Κύπρο
    Όπως επισημαίνει ο συνομιλητής μας, στην Κύπρο, όπως και για πολλά άλλα προβλήματα στον τομέα της φύσης, "υπνώττομεν ύπνον βαθύν" και δεν υπάρχει ακόμα μια ολοκληρωμένη μελέτη για την εκτίμηση του προβλήματος. Μερικά από τα πιο επικίνδυνα εισβλητικά είδη στην Κύπρο, όπως είναι γενικά παραδεκτό από όλους τους Κύπριους μελετητές, είναι:

    * Η Ακακία η κυανόφυλλη (Acacia saligna= A. cyanophylla), το χειρότερο ίσως εισβλητικό είδος που εισβάλλει κυρίως σε υγρότοπους και ρέματα σε χαμηλά υψόμετρα, αλλά και σε ξερές θέσεις. Δημιουργεί πλούσια τράπεζα σπερμάτων που παραμένει ενεργή για δεκαετίες και που ευνοείται από πυρκαγιά. Αναπαράγεται επίσης από ριζοβλαστήματα και πρεμνοβλαστήματα.

    * Ο Αΐλανθος (Ailanthus altissima) ο οποίος παρατηρήθηκε ότι εκτός από τις κατοικημένες περιοχές εισβάλλει σε παραποτάμια οικοσυστήματα στα δάση Πάφου, Τροόδους και αλλού.

    * Η Δωδώνεια (Dodonea viscosa), η οποία εξαπλώνεται σε αυλάκια, αλλά και σε φρυγανότοπους σε χαμηλά υψόμετρα (π.χ. Κατω Μονή).

    * Το Ξινίδι (Oxalis pes-caprae), που είναι ένα πολύ εισβλητικό είδος και μάλλον καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη έκταση από όλα τα ξενικά είδη στην Κύπρο. Φαίνεται όμως ότι προτιμά διαταραγμένα και ημι-διαταραγμένα εδάφη και μάλλον δεν μπορεί να εγκατασταθεί σε αδιατάρακτα οικοσυστήματα, εκτός ίσως από τις παρυφές τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Σας ευχαριστούμε για την παρουσία σας εδώ όσο η πρόσβασή μας στον blogger,είναι δύσκολη.
    Σ" ευχαριστούμε Βαγγέλη για τα καλά σου λόγια. Σωστές οι επισημάνσεις που κάνεις δεν έχουμε κάτι άλλο να συμπληρώσουμε, παρά μόνο να μην παγιδευτούμε σε αυτό το στάδιο. Χρειάζεται να βρούμε τη δύναμη να κοιτάξουμε μακρύτερα και να σχεδιάσουμε το μέλλον για να μην παρασύρουμε στην κατηφόρα και τους μικρότερους από εμάς σε ηλικία. Ας μετρήσουμε λοιπόν τους πόρους μας,ότι έχουμε, και ας προσπαθήσουμε να σώσουμε ότι σώζεται.Όπως αφήνεις να καταλάβουμε μιλάς για την Κύπρο,και περιγράφεις παρόμοια προβλήματα.Ο κεντρικός σχεδιασμός και οι υποδείξεις της Ε.Ε.βρήκαν και έδεσαν με την άγνοια των συνεπειών και φτάσαμε στο τωρινό αποτέλεσμα.Μας περιμένει λοιπόν δουλειά,πολύ δουλειά. Να είσαι καλά,και να βρισκόμαστε.Θα κάνουμε μια ανάρτηση σχετική με την Ακακία,αργότερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Οι σκέψεις σας είναι ευπρόσδεκτες.Γράψτε ένα σχόλιο.