amazons day: Εξερευνήστε, ακόμη λίγο….το όρος Αιγάλεω και Ποικίλο

Παρασκευή 29 Οκτωβρίου 2010

Εξερευνήστε, ακόμη λίγο….το όρος Αιγάλεω και Ποικίλο

Πάμε μια βόλτα στο Ποικίλο; Πολλά τα καθημερινά προβλήματα, έχουμε και το μνημόνιο πάνω από τα κεφάλια μας, το κίνημα στα κάτω του, οι φωνές που μας εκφράζουν δυσεύρετες και δυσδιάκριτες. Γι’ αυτό σας λέω. Πάμε μια βόλτα στο Ποικίλο; Να ξελαμπικάρει λίγο και το μυαλό μας.
Γιατί να πάμε; Καλά δεν είμαστε εδώ;...
Ναι, πολύ καλά. Αλλά, πρέπει να βρούμε νέες κερδοφόρες πηγές...
Για πάμε λοιπόν…

Ο Δημήτρης Χατζόπουλος στο βιβλίο του " Όρος Αιγάλεω - Ποικίλο, αρχαίο ΔΕΜΑΣ Βοσκοί και σπήλαια" γράφει:
Πολλάς ημέρας χρειάζεσθε για να εξερευνήσετε το εσωτερικόν του Αιγάλεω, όπου εις κορυφάς των βουνών του και εις άλλα σημεία παρατηρούνται λείψανα αρχαίας οχυρώσεως. Περιηγηταί και εκδρομείς σπανιώτατα τον ανεβαίνουν, αλλά ούτε οι κυνηγοί τον αγαπούν. Είναι το ησυχότερον αττικόν όρος και αν θέλετε να χαρήτε πλήρη ορεινήν ερημίαν, πλησίον των Αθηνών, σας την παρέχει ο Αιγάλεως, ευχάριστον.
Εκεί δε βλέπετε τα μεγαλήτερα φίδια της Αττικής, τας μεγαλητέρας χελώνας και τους μεγαλητέρους γυπαετούς...
Περίπου δεν υπάρχει κορυφή των βουνών του Αιγάλεω χωρίς ίχνη αρχαίας οχυρώσεως…Ολίγη επομένως η ρυτινοσυλλογή και κατά το πλείστον αι περιφέρειαί του ενοικιάζονται ως βοσκαί δια πρόβατα και γίδια. Ταύτα παραμένουν το χειμώνα, ότε όλοι οι βουνοί και η λαγκαδιές του όρους ανήκουν εις τον ποιμενικόν κόσμον…
Διαβάστε ολόκληρη την περιγραφή του όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ (το 1922) εδώ: http://www.scribd.com/doc/34435180

Χάρτης του 1942, από το αρχείο του Ανδρέα Μηλιώνη: Διακρίνεται μεταξύ των άλλων και το χωριό Στεφάνι, πάνω από τα σημερινά Νεόκτιστα Ασπροπύργου(1)

Ο «Πύργος» στο λόφο Πυργάθι, το «αρχαίο τοίχος του Δέματος», o Munn και οι Χάρτες του Κάουπερτ.(2)

Η κυκλική βάση του "ΠΥΡΓΟΥ" σχεδιασμένη από τον Mark H.Munn στο βιβλίο του "The Defence of Attica".(8)
Το αρχαίο τοίχος του Δέματος και ο Πύργος στο λόφο Πυργάθι, από το 400 π.Χ. είναι δίπλα μας (Ασπρόπυργο και Άνω Λιόσια).
Αναφέρονται σε εργασίες πολλών Ελλήνων και ξένων αρχαιολόγων, ερευνητών και περιηγητών, αλλά εμείς οι νεοέλληνες κάνουμε οτιδήποτε για να σβήσουμε τα ίχνη της ιστορίας.

Στο λόφο Πυργάθι, νοτιοδυτικά του αρχαίου τοίχους, διασώζεται και στις μέρες μας η βάση του κυκλικού Πύργου του Δέματος. Ήταν παρατηρητήριο και παράλληλα φρυκτωρία. Σημειώνουμε ότι σε κοντινή απόσταση υπήρχε ένα μονοπάτι που ξεκινούσε από τον Κηφισό και έφτανε μέχρι τον Ασπρόπυργο.

Ο χαρτογράφος Κάουπερτ που εργάστηκε συστηματικά για να αποτυπώσει την Αττική, επέλεξε την περιοχή του Όρους Αιγάλεω – Ποικίλο να της δώσει το όνομα PYRGOS.

Όλα αυτά τα χρόνια που ασχολούμαστε με την έρευνα για την ιστορία και το περιβάλλον της Δυτικής Αθήνας – Αττικής, προσπαθήσαμε να εξηγήσουμε ποιος ήταν ο λόγος που επέλεξε ο Κάουπερτ να δώσει το όνομα PYRGOS στο χάρτη της περιοχής.

Το ερώτημα είναι σοβαρό και δεν πρέπει να βιαστούμε να απαντήσουμε «εφ΄ άπαξ» και με αυστηρή βεβαιότητα. Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι 27 από τους 28 Χάρτες της Αττικής που αποτύπωσε με τους συνεργάτες του ο Κάουπερτ, έχουν τίτλους γνωστών βουνών (π.χ. Athens – Hymettos, Pentelikon, Tatoi, Phyli) και περιοχών (Salamis, Eleusis, Laurion, Marathon κ.λπ).

Μόνο ο PYRGOS (IV χάρτης) έχει όνομα χωρίς να δικαιολογείται 100% ο τίτλος του. Για τον "Πύργο" υπάρχουν πολλές αναφορές από αρχαιολόγους και περιηγητές. Η σημαντικότερη απ΄ αυτές που έχουμε υπ΄ όψιν μας είναι του Mark H. Munn.

(3)Για να ανέβει κάποιος ενδιαφερόμενος στον λόφο του Ασπροπύργου και να επισκεφτεί τον "Πύργο" δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Υπάρχουν τρία μαντριά στην περιοχή και γενικά το «τοπίο» είναι αφιλόξενο. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όπως και το αρχαίο ΔΕΜΑΣ, έτσι και ο ΠΥΡΓΟΣ είναι ορατός μέσω του Google Earth.(2)

Η κυκλική βάση του αρχαίου "Πύργου" του τοίχους στο λόφο του Ασπροπύργου

Το Αρχαίο Δέμας

Η φωτογραφία είναι από την ιστοσελίδα της "Ομάδας Παυσανίας" Η ονομασία «Δέμας ή Δέσις» προέρχεται από το ότι «δένει» δύο βουνά. Το τοίχος βρίσκεται στο στενότερο σημείο μεταξύ των Ορέων Πάρνηθας και Αιγάλεω (Ποικίλον Όρος). Είναι λυπηρό στις μέρες μας να μην ασχολείται κανείς με την ιστορική μας κληρονομιά. Αντιθέτως επιτρέπουμε να την «βομβαρδίζουν»,να την υπονομεύουν με εκρηκτικά, με διανοίξεις Περιφερειακών οδών,όπως στο Αιγάλεω,και αλλού: δείτε την ιστοσελίδα του Δήμου Α.Λιοσίων.

Το τμήμα του τοίχους που έχει απομείνει από κοντά. Πιθανόν η αρχή του καταστράφηκε από το εργοστάσιο ασβεστοποιίας που βλέπετε.

Η ομάδα από το xpolis γράφει:

"Για πρώτη φορά εντοπίσαμε τυχαία (το 1998) ως Φίλοι της Ορεινής Πεζοπορίας (Νίκος Καρούνης, Γιώργος Μάντζιος, Κώστας Φωτεινάκης) κάτι ερείπια στην περιοχή των Νεοκτίστων Ασπροπύργου. Κάναμε μια παράκαμψη από το φαράγγι Ζαστάνι και είδαμε έκπληκτοι ερείπια κτισμάτων, με δωμάτια και διαδρόμους μεταξύ τους".

Λίγα χρόνια αργότερα είδαμε τον ερειπωμένο οικισμό στο βιβλίο του Χρήστου Ρούσου «ανθίζοντας και μοιρολογώντας» (2000) με την εξής περιγραφή: «Απομεινάρια κτισμάτων που πιθανόν να ήταν ποιμνιοστάσια, χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο να είναι κτίσματα βυζαντινής περιόδου λόγω του προσεγμένου χτίσματος – κάποια εκκλησία ή μικρό μοναστήρι»

Δεν υιοθετούμε πλήρως τις εκδοχές του Χρήστου Ρούσου, όμως συμφωνούμε ότι το «χτίσιμο είναι προσεγμένο» και πως ο οικισμός δεν ήταν κτισμένος για ανθρώπους που θα έμεναν εκεί μόνο για μια φορά στη ζωή τους και για λίγο χρόνο.

Δώδεκα χρόνια αργότερα,στις 30/5/2010, επισκεφθήκαμε τη χαράδρα με αποκλειστικό σκοπό την γενικότερη εξερεύνηση του χώρου.

Η πρόσβαση έχει γίνει ακόμα πιο δύσβατη λόγω της βλάστησης και των άγριων χόρτων και δεν συνιστούμε την εξερεύνηση το καλοκαίρι λόγω της ζέστης αλλά και λόγω των φιδιών..

Διαβάστε περισσότερα για τις εμπειρίες της ομάδας:(6)

Μεγαρίδα

Συνεχίζουμε το ταξίδι μέσα από το λεύκωμα «Περπατώντας στο όρος Αιγάλεω»

Η κυρά - Δέσποινα στο μαντρί της, στην Άνω Νεάπολη πριν από λίγα χρόνια.
Πρακτικές καταστροφής .
Οι ανθρωπινές παρεμβάσεις στο όρος Αιγάλεω, είναι συνεχείς από την αρχαία εποχή με κορύφωση τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια ιδιαίτερα σημεία: Το αρχαίο τείχος, που κατέβαινε από την ψηλότερη κορυφή του προς την Ιερά οδό. Η αρχαία Ιερά οδός στο στενό του Δαφνιού που ένωνε τις ιερές πόλεις των Αθηνών και της Ελευσίνας. Εκεί υπάρχει το παράξενο ιερό της θεάς Αφροδίτης το Αφροδίσιον, κοινώς ντουλαπάκια.
Η Μονή του Δαφνιού με τα εξαιρετικά ψηφιδωτά της, που είναι χτισμένη πάνω στο αρχαίο ιερό του θεού Απόλλωνα και διάσπαρτα υπάρχουν σε διάφορα σημεία αρκετά εξωκκλήσια. Στην πορεία του χρόνου, δημιουργήθηκαν διάφορα ασβεστοκάμινα στους πρόποδες του βουνού που χρησιμοποιούσαν την ασβεστολιθική του πέτρα για την παρασκευή ασβέστη. Ακολούθησαν τα νταμάρια που έκοβαν τις πέτρες του βουνού και έφτιαχναν οικοδομικά υλικά.
Οι τεράστιες πληγές που άνοιξαν στις πλαγιές του, ήδη από τη δεκαετία του 1960 ολοένα και πλήθαιναν και ανέβαιναν σε πιο ακατοίκητες περιοχές, ώσπου οι πόλεις τα εκτόπισαν και μεταφέρθηκαν αλλού. Τώρα όσα νταμάρια δεν οικοπεδοποιήθηκαν, χρησιμοποιούνται σαν αθλητικά κέντρα, χώροι αναψυχής, παιδότοποι, θέατρα βράχων και για άλλες χρήσεις από τους όμορους δήμους.
Τις περασμένες δεκαετίες στην περιοχή Σχιστού, υπήρχε χωματερή σκουπιδιών που μόλυνε ποικιλοτρόπως τη γύρω περιοχή. Σήμερα, έχει μπαζωθεί και οι προσπάθειες που έγιναν για ανάπλασή της και χρήση της από τους πολίτες, έμειναν ημιτελείς. Εκεί κοντά, αναπτύσσεται ραγδαία το Βιομηχανικό Πάρκο Σχιστού, με τεράστια κτίρια ιδιωτικών επιχειρήσεων και φυσικά το βουνό είναι κατάσπαρτο από πυλώνες της ΔΕΗ, ενώ στις κορυφές του υπάρχουν "δάση" από κεραίες κινητής τηλεφωνίας...

Νεκροταφεία αυτοκινήτων

Οι αγροτικοί δρόμοι που ανοίχθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες για τις δενδροφυτεύσεις και την πυρόσβεση και η ελεύθερη είσοδος αυτοκινήτων σε αυτούς τα τελευταία χρόνια, αποτελούν πληγή για την χλωρίδα και την πανίδα του όρους. Δεκάδες αυτοκίνητα, ειδικά τα Σαββατοκύριακα, κατακλύζουν τους βιότοπους του βουνού και όταν τα κυνηγετικά σκυλιά βγουν απ' τα αμάξια και αρχίσουν την υποτιθέμενη εκπαίδευσή τους, σαρώνουν τη βλάστηση και εκδιώκουν τα λίγα άγρια ζώα και πτηνά που δε βρίσκουν μέρος να ησυχάσουν. Η "εκπαίδευση" αυτή γίνεται ανεξέλεγκτα όλες τις εποχές του χρόνου, ακόμα και την περίοδο που υποτίθεται ότι απαγορεύεται. Οι πυρκαγιές που κατά καιρούς ξεσπούν στο βουνό, εκχερσώνουν ορισμένα τμήματα δάσους που σε λίγα χρόνια αν δεν βοσκηθούν, θα γίνουν λόγγος από θάμνους.
Εκτός όλων αυτών των ορατών επεμβάσεων του ανθρώπου, το όρος Αιγάλεω δέχεται και τις αόρατες, όμως πολύ επικίνδυνες για όλους μας αλλαγές των κλιματολογικών συνθηκών, την ανομβρία, το φαινόμενο τον θερμοκηπίου και πάνω απ' όλα την ατμοσφαιρική μόλυνση από το λεκανοπέδιο της Αθήνας και το υπερβιομηχανοποιημένο Θριάσιο Πεδίο.
Υπάρχει ελπίδα;
Μια πρώτη σκέψη για όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας και στο βουνό της γειτονιάς μας, είναι να προφυλάξουμε όσο γίνεται, τη "μοναδικότητά" του. Να το αφήσουμε να βρίσκει μόνο του το δρόμο προς την καλύτερη επιβίωση και συμβίωση των οργανισμών που φιλοξενεί και οι επεμβάσεις μας να είναι πάντα προς όφελος της χλωρίδας και της πανίδας του. Πρέπει να σταματήσει η αθρόα εισβολή αυτοκινήτων και μηχανών σε όλη του την έκταση. Οι κυνηγοί, οι φυσιολάτρες, αλλά και οι απλοί πολίτες, ας το γνωρίσουν με την πεζοπορία και τον υγιή τρόπο ζωής. Ας κλαδέψουμε τα δέντρα του, ώσπου να προσαρμοστούν στο δασικό τρόπο ζωής, με προσοχή όπου βρίσκεται καταφύγιο ζώου. Ελπίζουμε λένε οι συγγραφείς,ότι αυτό το λεύκωμα θα είναι αφετηρία καλής γνωριμίας με το όρος Αιγάλεω, κυρίως για όσους μένουν κοντά του και στην ουσία το αγνοούν.

Πέρδικες

Ο Κορυδαλλός είναι πουλί που ζει περισσότερο στο έδαφος από οπουδήποτε αλλού, όπου και φτιάχνει και την φωλιά του. Σήμερα τα πουλιά έχουν σχεδόν εξαλειφθεί από τον Δήμο που φέρει το όνομα τους. Οι φωτογραφίες από τον Ηλία Κρούπη. Είναι Λιμενικός, κυκλοφορεί με ποδήλατο, και συχνάζει στο Αιγάλεω όρος, τα βουνά και τον Κορυδαλλό.

Και ακόμη μερικές φωτογραφίες του Τάσου Λύτρα, περιπατητή και ερευνητή της χλωρίδας του Ποικίλου.

Η Alectoris graeca

Η Zerynthia polyxena, περιλαμβάνεται ως προστατευόμενο είδος στο π.δ. 67/81 και επίσης στο παράρτημα IV της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για την προστασία της άγριας πανίδας(4)

Η Melanargia russiae, προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία (π.δ. 67/81) και περιλαμβάνεται στο Red data book of European butterflies ως απειλούμενο είδος.

Οι πληγές στα βουνά από τα λατομεία.

Και σήμερα;ποια είναι η εικόνα;

Ανεξέλεγκτη χωματερή

Μια ανεξέλεγκτη χωματερή αναπτύσσεται στη λεωφόρο Σχιστού και στους γύρω από αυτήν παράδρομους, λόγω της ύπαρξης του κυριακάτικου παζαριού αλλά και άλλων παραγόντων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν κίνδυνοι μολύνσεων αλλά και πυρκαγιών. Ήδη, από τις αρχές του χρόνου μέχρι σήμερα έχουν εκδηλωθεί έντεκα πυρκαγιές. Από την Ελευθεροτυπία

Ακολουθήσαμε την απερίγραπτη Λεωφόρο Σχιστού...στην Άγρια Δύση γράφουν από τη διαρκή κίνηση Χαϊδαρίου.Δείτε όλες τις εικόνες.(4)

Και τι λένε οι κάτοικοι;
Δεν έκαναν τίποτα τρία χρόνια μετά.Αντίθετα,

κόβονται δένδρα

Είναι κατάλληλη μέρα σήμερα να δείξουμε με εικόνες ένα έγκλημα το οποίο συμβαίνει στην περιοχή μας. Το οποίο διαπιστώσαμε, επί τόπου, με παρουσία μεγάλου κλιμακίου μας, στην περιοχή "Παλιά Χωροφυλακή", λίγες εκατοντάδες μέτρα πάνω από τον Άγιο Δημήτρη στο Σχιστό Κορυδαλλού. Είναι κατάλληλη μέρα, γιατί σήμερα φυτεύτηκαν αρκετές χιλιάδες δένδρα στην ευρύτερη περιοχή. Δενδροφύτευση, σε τέτοια έκταση, ίσως ξαναγίνει μετά από πολλά χρόνια πάλι.Όμως, εξαιτίας της παρέμβασης μικρών ή μεγαλύτερων συμφερόντων στην περιοχή συμβαίνει και το αντίθετο. Κόβονται δένδρα. Πολλά, μεγάλα και καταπράσινα δένδρα. Κόβονται συνειδητά, από ανθρώπινο χέρι. Και αυτό αποτελεί ένα καθημερινό, διαρκές έγκλημα.Τα κοψίματα είναι φρέσκα και οι κορμοί έχουν "σπρωχτεί" σε μια έκταση χαράδρας πίσω από το υποψήφιο οικόπεδο.
Το Δασαρχείο, ο Δήμος, η Αστυνομία, έχουν υποχρέωση να συμμαζέψουν αυτή την ασυδοσία που εκδηλώνεται με αυτόν τον βάρβαρο τρόπο στο βουνό.

Τονίζουμε ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση. Η οριοθέτηση έχει αρχίσει με κόκκινη μπογιά και πασαλάκια.

Νεαρός Αετός του είδους Αετογερακίνα πάνω από τα σπίτια του Κορυδαλλού

Κι'άλλα ανδραγαθήματα

Οι φωτογραφίες που ακολουθούν είναι από τον Κορυδαλλό. Για να γίνουν τα "πρώην λατομεία" αντί για το "Αθλητικό Κέντρο Κορυδαλλού" μία τεράστια χωματερή γεμάτη μπάζα, χρειάστηκαν περίπου 3 χρόνια και 18.000.000 ΕΥΡΩ για την απαλλοτρίωση καθώς κι άλλα 4.679.080 ΕΥΡΩ για την πρώτη εργολαβία. Όταν τώρα δύο χρόνια μετά διαβάζεις τα Δελτία Τύπου του Δήμου για το Αθλητικό Κέντρο που κατέληξε μία χωματερή πώς νιώθεις;18.000.000 ΕΥΡΩ οι εκτάσεις και 4.679.080 ΕΥΡΩ το έργο όλα θαμμένα κάτω από τα μπάζα...22.679.080 ΕΥΡΩ του Ελληνικού λαού και αποκτήσαμε χωματερή που δεν είχαμε...